Co wyczytamy z ludzkiej twarzy?

Twarz jest niewątpliwie najważniejszą częścią z naszego ciała. Możemy z niej wyczytać informacje o płci, wieku, przynależności etnicznej, pozycji społecznej oraz nastroju. Czy może my również dostrzec na twarzy cechy, go których właściciel wolałby nie mówić?

Aby od powiedzieć na to pytanie, potrzebujemy bardzo wielu badań naukowych, często zaskakująco precyzyjnych. Od niepamiętnych czasów ludzie stawali przed pytaniem: z kim można się zaprzyjaźnić, a kogo lepiej omijać? Ponieważ na poznanie obcego człowieka niema zazwyczaj wiele czasu, umiejętność szybkiego rozpoznania cech zapisanych w jego twarzy jest dla nas bardzo ważna. Jednak czy cechy widoczne na pierwszy rzut oka zawsze są prawdziwe? Odpowiedzi należy szukać przede wszystkim w dziedzinach psychologii społecznej i ewolucji człowieka.

SKĄD TAKI WIELKI MÓZG?
Ludzie zmienili się praktycznie nie do poznania od momentu, w którym linia ewolucyjna naszych przodków oddzieliła się od linii prowadzącej do naszych najbliższych żyjących krewnych – szympansów. Największa zmiana dokonała się w głowie. Mózgi czaszka uległy znacznemu powiększeniu, dzięki czemu mózg zyskał wiele nowych umiejętności i funkcji. Dlaczego ewolucja wybrała właśnie nas? Mowa o tzw. inteligencji makiawelicznej, która otrzymała swoją nazwę po florenckim dyplomacie i filozofie Niccolo Machiavellim (1469-1527).Polityczna teoria Machiavellego mówiła, że do obrony racji państwa dozwolone są wszelkie dostępne środki oraz że cel uświęca środki .Zatem duży mózg rozwinął się po to, abyśmy byli zdolni do wymyślania intryg makiawelistycznych.
TWARZ PEŁNA SPRZECZNYCH EMOCJI
Związek pomiędzy teorią Machiavelliego a naszą potrzebą czytania ludzkich twarzy jest jednak o wiele większy, niż mogłoby się wydawać! Aby móc ocenić, kto jest naszym potencjalnym sprzymierzeńcem, a kto wrogiem, musimy bardzo dobrze rozpoznawać i zapamiętywać twarze. Wczesne rozpoznanie przeciwnika mogło być kluczowe w okrutnym świecie naszych przodków. Jednak twarz nie wysyła jedynie sygnałów, że mamy przed kimś uciekać. Piękna, czyli przede wszystkim symetryczna twarz, jest bardzo ważną częścią ciała dla mężczyzn i kobiet. Przy poszukiwaniu partnera, z którym mielibyśmy spłodzić potomstwo, twarz jest jednym z najistotniejszych kryteriów wyboru. Uczeni zadają jedno bardzo ważne pytanie: Czy twarz rzeczywiście odzwierciedla charakter człowieka, czy to tylko okrutny dowcip przyrody, przez który możemy zostać wyprowadzeni na manowce?
NIESFAŁSZOWANA TWARZ
Naukowcy zakładają, że nasze twarze rzeczywiście coś o sobie mówią (tzw. hipoteza prawdziwego wnętrza). Ale dlaczego wnętrze miałoby się odbijać w twarzy? Na to pytanie istnieje wiele odpowiedzi. Jedna z nich zakłada, że wygląd twarzy wywołuje określone reakcje otoczenia- zgodnie z powiedzeniem ,jak cię widzą, tak cię piszą”.
OSTRE RYSY I PROFESORSKIE OKULARY
Nie możemy jednak zrzucić całej winy na otoczenie. Za niektóre rzeczy odpowiadamy sami, chociaż w większości przypadków nieświadomie. Idealnym przykładem wewnętrznego wpływu, który oddziałuje na cechy fizyczne i psychiczne, jest poziom męskiego hormonu – testosteronu. W okresie dojrzewania mężczyzny kości twarzy (zwłaszcza dolna szczęka) reagują na wyższy poziom testosteronu we krwi. Wyższy lub niższy poziom hormonu wpływa na powstanie lub brak tzw. ostrych rysów i wyraźnej linii szczęki u mężczyzny. Testosteron wpływa również na niektóre cechy psychiczne. Mężczyźni z wyższym poziomem testosteronu mają większy temperament, są bardziej przebojowi, ale czasem także agresywniejsi. Twarz mężczyzny z wyraźną linią szczęki w jednej chwili zdradzi, że z pewno-ością nie jest łagodny jak baranek.
BADANIE ZACZYNA SIĘ OD OCHOTNIKÓW
Badanie mające ocenić umiejętności naszego odgadywania cudzych cech na podstawie twarzy nie jest łatwe. Niezwykle trudno znaleźć od ochotników. Zazwyczaj są to studenci. Oceniający oczywiście nie mogą znać ocenianych, aby określenie twarzy było wiarygodne. Takie badanie nazywane jest hipotezą zerową.
PRZETESTOWAĆ I SFOTOGRAFOWAĆ
Zanim eksperyment wkroczy w stadium oceny, należy przeprowadzić wiele faz przygotowawczych. Pierwszą niezbędną fazą są testy psychometryczne, które wykazują cechy osobowe ocenianych ochotników. Po testach przychodzi czas na sfotografowanie uczestników. Zdjęcia powinny być jak najbardziej ustandaryzowane. Dlatego uczeni proszą uczestników o założenie opaski na włosy, które inaczej spływałyby na twarz. Następnie włosy zostają zakryte komputerowo, aby nie miały żadnego wpływu na ocenę twarzy. Kobiety nie mogą mieć makijażu, a mężczyźni muszą być ogoleni. Ochotnicy muszą również przybrać jak najbardziej neutralny wyraz twarzy. Uśmiech czy inny grymas mogłyby znacząco zmienić znaczenie wyrazu twarzy i, co za tym idzie, jej ocenę.
NAŁOŻENIE WIE LU TWARZY
Fotografowanie nie jest jedynym sposobem badania. We współpracy z katedrą antropologii uczeni przygotowali również trójwymiarowe skany twarzy. Zaletą tej metody jest to, że oceniający może zobaczyć twarz także z boku, dzięki czemu widzi kształt brody czy dolnej szczęki, która jest głównym wskaźnikiem przy ocenie cech charakteru, takich jak na przykład dominacja. Ostatnim krokiem było stworzenie tzw. kompozytów. Za pomocą programu komputerowego. Psychomorph można złożyć wiele twarzy w jedną. Dzięki ternu tworzy się rodzaj prototypu twarzy z pewnymi cechami charakterystycznymi. Na przykład przez złożenie 10 twarzy z najwyższymi wynikami w obszarze cechy „otwartość na doświadczenia”, powstaje obrazek „twarzy idealnej”, wzoru twarzy człowieka otwartego na nowe doświadczenia.
CZYTELNI MĘŻCZYŹNII TAJEMNICZE KOBIETY
Kiedy wszystkie dane dotyczące ochotników zostaną już zgromadzone, rozpoczyna się właściwa praca naukowców. Uczeni oceniają wyniki badania przy użyciu metod statystycznych. Służą one przede wszystkim do wyeliminowania skraj naści- komuś dana twarz może się bardzo podobać lub skrajnie nie podobać. Dzięki statystyce uczonym pozostaną wyłącznie uśrednione oceny. Jakie tendencje określili antropolodzy? Okazało się, że mężczyźni i kobiety reagują na twarze w inny sposób. Na przykład mężczyźni przy ocenie męskości twarzy innych mężczyzn przykładali większą wagę do proporcji, które kształtują się w okresie dojrzewania od wpływem testosteronu. Dlaczego? Naukowcy twierdzą, że określenie ilości testosteronu u mężczyzny pozwala rozpoznać potencjalnego przeciwnika. Jeszcze ciekawszym był fakt, że oceny cech osobowości na podstawie zdjęć twarzy męskich były o wiele bardziej trafne, niż oceny charakteru na podstawie twarzy kobiet .Co to oznacza? Twarz kobiety jest dużo bardziej tajemnicza od twarzy mężczyzny.