Unikanie

Mechanizm unikania polega na uciekaniu od wszystkiego, co wywołuje lęk i może zakończyć się trudną do zaakceptowania porażką. Najprostszą techniką unikania, jest przyjęcie roli widza i obserwowanie z bezpiecznej odległości innych, którzy zmagają się z problemami.Najłatwiej oceniać i krytykować innych, kiedy zajmuje się bezpieczną pozycję obserwatora a nie uczestnika życia. Rola widza umożliwia uniknięcie aktywnej konfrontacji z życiem i jego problemami. Z bezpiecznej odległości, widz może poddawać krytyce to, co się dzieje „poza nim” i napawać się pozornym poczuciem wyższości.

Przestrzeganie zasady „nie pchać palca między drzwi” chroni co prawda widza przed frustracjami, ale ma również negatywne skutki.

Przykładem jest unikanie wyzwań ze strachu przed możliwością nieporadzenia sobie, ewentualną złą oceną lub niedowartościowaniem. Taki człowiek woli być postrzegany jako leń („Mógłbym to zrobić, ale mi się nie chce.⁵⁵). Jest to odbieranie sobie szansy na osiągnięcie sukcesu, bo już na starcie pojawia się wątpliwość „A jak sobie nie dam rady?”. Człowiek nawet nie próbuje, usuwa się w cień i obserwuje jak inni zmagają się z problemem, krytykując ich przy tym „Jakbym ja to robił, to bym zrobił to lepiej, ale mi się nie chce.”.

We współczesnym społeczeństwie, bardzo ważną rolę odgrywka zjawisko konkurencji. Pogoń za sukcesem wymaga nieustannego przyjmowania na siebie nowych wyzwań, zmagania się z problemami i umiejętności radzenia sobie ze stresem ciągłej rywalizacji. W takiej sytuacji wiele osób nie wytrzymuje presji i wycofuje się do bezpiecznej pozycji obserwatora.

Zjawisko unikania zaczyna działać już w okresie dzieciństwa (głównie wśród dzieci wychowywanych w autorytarnym systemie). Dzieci są z natury aktywne, żądne wiedzy i ciekawie świata. Jeżeli system wychowawczy nie uwzględnia indywidualności każdego z nich i narzuca jednolite normy oraz wymagania, dzieci, które nie spełnią tych wymagań, będą narażone na kłopoty i trudności w nauce (nastąpi ucieczka przed osiągnięciami).

Człowiek, który stosuje mechanizm unikania, ucieka od otwartego wystąpienia w obronie własnych praw’. Jest zadowolony, jeżeli zostawi się go w^ spokoju i nie zmusza do brania na siebie odpowiedzialności („Niech inni się martwią. Ja chcę mieć święty spokój.”).

Mechanizm unikania jest bardzo ważny z punktu widzenia hierarchicznego systemu społecznego, gdyż w systemie takim uległość jest

istotną cechą. Taki system potrzebuje ludzi biernych (tzw.: „szarej masy”), którymi można łatwo sterować i którzy nie będą aktywnie protestować przeciw działaniom systemu.

Jest jeszcze inny (poza rolą obserwatora) rodzaj unikania, o którym chciałbym wspomnieć. Jest nim ucieczka w inną sferę działania. Kiedy nie udaje się osiągnąć sukcesu w jednej dziedzinie, człowiek stara się osiągnąć sukces w innej. Stąd często mamy do czynienia z sytuacją, w której pracuje się w zupełnie innej branży niż się kształciło.

Jak bronić się przed unikaniem?

Przede wszystkim przez akceptację rzeczywistości i aktywne podejście do konfliktów.Nie unikaj konfrontacji z rzeczywistością. Stań naprzeciw problemom świadom ryzyka porażki (lepiej przegrać jako uczestnik życia niż przyglądać się biernie jako obserwator i nie wykorzystać okazji).Każdy człowiek może odnieść w życiu sukces, ale tylko i wyłącznie wtedy, gdy nie ucieka przed aktywnym działaniem i problemami. Pamiętaj, skoro inni odnieśli sukces to i ty potrafisz, musisz tylko podjąć wyzwanie. Nie ma rzeczy niemożliwych, sąjedynie trudne z pozoru.