Genetycznie zła matka
Genetyka nie zmiennie zaskakuje. Okazuje się, że warunkuje nawet to, jaką matką okaże się dana kobieta, dobrą czy złą. Wariant gen u AVPR 1, znany pod nazwą RS3 (lub rs3), może wpływać na zachowanie matki. Dotychczas o genie AVPRl wiedziano, że jego aktywność umożliwia hormonowi wazopresynie (substancja ta ma duży wpływ na zachowania społeczne), czyli skutecznie oddziaływać na neurony. W 2007 r. stwierdzono ponadto, że większa hojność wobec innych cechuje osoby posiadające dłuższą, aktywniejszą wersję genu. W minionym roku odkryto, że osoby uznawane za sympatyczne, posiadają inne warianty polimorficzne receptora hormonu oksytocyny (ozn. : OXTR rs53576) oraz właśnie AVPR l a RS i RS3 , niż osoby postrzegane jako niesympatyczne i aspołeczne. Na podstawie badania wykazano, że allel (wersje genu w określonym miejscu) RS3 odpowiada za mało czułe wychowywanie dzieci. Matki, u których pojawiły się allele RS3, miały szereg problemów wychowawczych. Prawie w ogóle nie tłumaczyły dzieciom powodów swojego zachowania, rzadko je o coś prosiły, sporadycznie chwaliły czy pozytywnie motywowały. „Oziębłe” matki nie pokazują im i nie wyjaśniają różnych typów zachowań towarzyszących komunikacji międzyludzkiej. Do tych wniosków do szedł prof. Ariel Knafo na podstawie badań zachowania 135matek, z których 35% posiadało allele RS3.Allele te nie są rzadkie i występują również np. u autystów.
KTO ODPOWIADA ZA CHŁODNE STOSUNKI?
Allele RS3 wiązane są nie tylko z autyzmem, ale także z wieloma innymi chorobami rozwojowymi, przy których osoba ma problemy z nawiązywaniem relacji międzyludzkich. Dobrą wiadomością jest fakt, że środowisko, w którym dorastamy, oraz wiele innych czynników, może zmienić niektóre z negatywnych efektów alleli RS3.Prawidłowe leczenie może wyleczyć stany lękowe, tak samo matki mogą zmienić swoje stereotypy wychowawcze. Z pewnością pomocne mogą być specjalnie opracowane programy dla rodziców, które trenowałyby umiejętności rodzicielskie.
NAWET BLIŹNIĘTA MAJĄ ROZNE RELACJE
AVPR l a znajduje się na chromosomie 12 i na jego podstawie syntetyzuje się w mózgu, białko umożliwiające działanie hormonu antydiuretycznego (wazopresyny). Działa ono jak antena odbierająca sygnały w postaci cząstek wazopresyny. Im więcej anten-białek, tym silniejsze związki między matką a dzieckiem. Przed paroma laty zespół z Instytutu Karolinska w Szwecji pod kierunkiem prof. Hasse Walu ma odkrył (2008 r.) wariant genu 334, który nie sprzyja budowaniu trwałych relacji. Uczeni przeprowadzili badanie na 552 bliźniakach i stwierdzili, że ci, którzy mają dwa allele 334, nie potrafią zaangażować się emocjonalnie w związek. Jeden z bliźniaków był żonaty, drugi wolny, każdy miał dzieci, a podczas badania pozostawał w długotrwałym związku (co najmniej pięcioletnim). Ok. 40% mężczyzn miało jeden albo dwa allele 334. Ciekawsze były jednak odpowiedzi na pytanie, czy dana osoba przeżyła kryzys małżeński lub groźbę rozwodu. Ponad 2/3 posiadaczy dwóch alleli 334 odpowiedziało, że tak. W przeciwieństwie do 15 % twierdzących odpowiedzi osób, które nie posiadaj ą tego genu. 32% posiadaczy dwóch alleli 334 przyznało się do rozwodu. Natomiast tylko 17% osób bez alleli 334 było po rozpadzie formalnego związku. Ze względu na uczestnictwo bliźniąt, uczeni mogli wyeliminować różnicujący wpływ środowiska i wychowania.
NIE WSZYSTKO MOŻNA ZRZUCIĆ NA GENY
Specjaliści są zgodni, że dla zdrowego rozwoju dziecka najważniejsze pozostaje otoczenie, w którym przychodzi na świat. Jeśli dziecko otrzyma wystarczającą ilość opieki i miłości, w trakcie rozwoju jego osobowości pojawia się mniej problemów. Opieka we wczesnych latach może wpłynąć na całe życie człowieka. Jeżeli matka zaniedbuje swoje dziecko, wzorce zachowania są przenoszone dalej, często również na następne pokolenia. Krąg się zamyka i bardzo trudno jest go przerwać. Matka, która w nieczuły sposób zajmuje się swoim dzieckiem, najprawdopodobniej była również zaniedbywana w dzieciństwie i przenosi ten wzorzec na następne pokolenia. Zmiana w jej zachowaniu polega wyłącznie na uświadomieniu sobie problemu i poszukiwaniu rozwiązania, jak pozbyć się obciążenia poprzednich pokoleń.
