Witaminy i pierwiastki śladowe

Kwas foliowy
Ma swój udział w procesie podziałów komórkowych, w ich wzroście i regeneracji. Jest potrzebny do wytwarzania przeciwciał. Równowaga w spożyciu produktów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego pokrywa w pełni zapotrzebowanie na kwas foliowy.
Witamina E (tokoferol)
Należy do tak zwanych przeciwutleniaczy, jest antagonistą wolnych rodników, zapobiegając tym samym starzeniu się skóry. Występuje w olejach roślinnych oraz w kiełkach zbóż.
Pierwiastki siadowe
Są jonami metali, występującymi w organizmie w śladowych ilościach, uczestniczącymi jednak w licznych procesach enzymatycznych, biosyntezie białek oraz w walce z wolnymi rodnikami. Ich lista jest długa: kobalt, miedź, żelazo, fluor, jod, fosfor, mangan, molibden, cynk, złoto, selen.,. Wszystkie te pierwiastki występują w prawidłowej diecie.

Witamina K
Jest niezbędna w procesie krzepnięcia krwi. W warunkach prawidłowych jej nieustanną syntezę zapewniają bakterie jelitowe w wyniku trawienia ryb, wątroby, pomidorów, szpinaku, groszku i ziemniaków.
Witamina B5 (kwas pantotenowy)
Ta właśnie witamina zapewnia porost i odrost włosów.
Witamina B2
Warunkuje prawidłowe wchłanianie węglowodanów, białek i tłuszczów, Sama obecna jest w produktach bogato-białkowych, charakteryzuje się dużą wrażliwością na światło; wymaga odpowiednich, ciemnych opakowań.
Witamina B6
Wraz z odpowiednimi enzymami bierze udział w czynności mózgu, wpływa na stężenie cholesterolu w surowicy oraz na metabolizm białek. Znajduje się praktycznie we wszystkich produktach, obfitują w nią zwłaszcza konserwy.
Witamina C (kwas askorbinowy)
Witamina C znana jest z powodu swego działania tonizujące go. Wpływa na czynność gruczołu tarczowego, nadnerczy i jajników. Nie musi być dostarczana organizmowi codziennie, niemniej jednak długotrwały niedobór wywołuje gnilec, Również nadmiar nie jest obojętny dla zdrowia: może prowadzić do nadkwaśności, biegunki, kamicy układu moczowego. Zalecana podaż wynosi 2060 mg dziennie, zaspokaja ją spożywanie owoców cytrusowych, a także pietruszki, porzeczek, kapusty, truskawek…U palaczy zapotrzebowanie na witaminę C jest zwiększone, gdyż jest ona częściowo unieczynniona przez dym tytoniowy.
Witamina D (kalcyferol)
Jest witaminą okresu rozwojowego. Bez jej udziału nie ma odpowiedniego wchłaniania wapnia i fosforanów z przewodu pokarmowego ani ich prawidłowego wbudowywania w tkankę kostną. Niedobór witaminy D u dziecka prowadzi do krzywicy, Pokarmy, z wyjątkiem mleka kobiecego oraz tranu i oleju wątłusza, zawierają jedynie jej śladowe ilości, Skóra ludzka potrafi natomiast syntetyzować witaminę D pod wpływem światła słonecznego lub  zastępczo pod wpływem promieniowania ultrafioletowego.
Witamina PP
Odgrywa rolę w przemianie węglowodanów, lipidów i białek. Jeśli organizm dysponuje odpowiednimi ilościami witamin B6 i B12; potrafi sam zsyntetyzować z aminokwasów pochodzenia zwierzęcego niewielkie ilości wit. PP. Dowóz z zewnątrz jest mimo to wskazany, a zapewniają go warzywa i owoce suche zwłaszcza figi i daktyle, awokado i zboża. Na niedobory podatni są alkoholicy, kobiety w ciąży oraz osoby przyjmujące wiele leków.
Każdy produkt pokarmowy
 w tym również woda, zawiera sole mineralne. Prawidłowe, zróżnicowane odżywianie, w pełni pokrywa potrzeby organizmu w tym zakresie. Tylko zawartość sodu trzeba uzupełniać. Stany nadmiaru soli mineralnych zdarzają się rzadko, gdyż są one naturalnie eliminowane z moczem i potem.
Magnez
Codzienna dieta nie zawsze w pełni zaspokaja zapotrzebowanie na ten pierwiastek, zwłaszcza w przypadku kobiet dbających o linię. Niedobór magnezu objawia się zmęczeniem i stanami kurczowymi. W magnez obfitują czekolada, suszone owoce i warzywa oraz rośliny oleiste.
Żelazo
Jest ważnym składnikiem hemoglobiny krwinek czerwonych. Niedobór żelaza prowadzi do niedokrwistości. Źródłem żelaza są owoce i warzywa suche, podroby, kakao i sałata.
Jod
Organizm ludzki potrzebuje jodu, jako składnika hormonów tarczowych, regulujących metabolizm komórkowy. Jod występuje obficie w rybach. Prawidłowa dieta wystarcza do utrzymania odpowiedniego poziomu tego pierwiastka.
Potas
Odgrywa rolę w przewodnictwie komórkowym i w pracy mięśni, Niedobór potasu objawia się kurczami mięśniowymi, Zarówno nadmiar, jak i niedobór potasu prowadzą do groźnych zaburzeń rytmu serca. Źródłem potasu są warzywa i owoce oraz czekolada.
Wapń
Jest pierwiastkiem budulcowym dla kości i innych tkanek. Źródłem wapnia są produkty mleczne, a także oleje rybne. Wapń nie działa na kości sam, lecz w skojarzeniu z witaminą D i z fosforami, które występują w tych samych produktach spożywczych.
Sód
Wraz z potasem zapewnia prawidłowe funkcjonowanie komórek mięśniowych i nerwowych. Gospodarka wodna oraz równowaga elektrolitowa organizmu stanowią 2 odrębne, choć powiązane ze sobą procesy. Dobowe zapotrzebowanie na sód wynosi ok. 3 gr. Długotrwałe, nadmierne stężenie soli kuchennej w diecie sprzyja rozwojowi nadciśnienia tętniczego.

Rola witamin w prawidłowym  funkcjonowaniu organizmu jest bardzo ważna, a niedobory, czyli awitaminozy, prowadzą do ciężkich chorób. Uczestniczą one w syntezie enzymów odpowiedzialnych za przemiany energetyczne, odgrywają również rolę w układzie odpornościowym organizmu. Każda witamina spełnia odrębną, ściśle określoną funkcję. Urozmaicone odżywianie zwykle zapewnia pokrycie dziennego zapotrzebowania na każdą z nich. Niedobory mogą jednak powstać w szczególnych sytuacjach, np. w czasie ciąży, w alkoholizmie, narkomanii, a nawet nikotynizmie czy nadużywaniu kawy.

Rozpuszczalność witamin
Witaminy A, D, E i K, tak zwane lipofilne, rozpuszczają się w tłuszczach. Pozostałe, nazywane hydrofilnymi, rozpuszczają się w wodzie.
Witamina A (retynol)
Jest ona magazynowana w wątrobie. Wchodzi w skład barwnika światłoczułego oka, zapewniając tym samym prawidłowe widzenie o zmroku. Jest też niezbędna dla prawidłowego stanu spojówek i rogówki, a także naskórka i błon śluzowych. Bierze udział w procesach odpornościowych oraz pobudza aktywność hormonów płciowych i kory nadnerczy. Witaminę A spożywa się wraz z wątrobą, pełnym mlekiem, żółtkiem jaja i rybami.
Prowitamina A (karoten)
Spełnia podobne funkcje. Jej źródłem są warzywa takie, jak: marchew, szpinak, zielona pietruszka, kapusta, pomidory, a z owoców pomarańcze. Niedobory witaminy i prowitaminy A prowadzą do zaburzeń widzenia, zwłaszcza nocnego.
Witamina BI2
Uczestniczy w produkcji krwinek czerwonych, Jej niedobór prowadzi do niedokrwistości. Witamina B12 występuje w mleku, jajach, mięsie i rybach.
Zapotrzebowanie na witaminy grupy B
Zależy od spożycia cukru (i alkoholu), Niedobór witamin tej grupy objawia się dolegliwościami bólowymi lub niedoczulicą kończyn dolnych. Witamina B
Bierze udział w wytwarzaniu i magazynowaniu energii w organizmie, jest niezbędna do prawidłowego przewodzenia bodźców nerwowych. Ponieważ człowiek nie potrafi zapewnić sobie jej zapasów, witaminę Bi trzeba codziennie dostarczać z pożywieniem takim, jak produkty zbożowe i warzywa suche (zwłaszcza soczewica). Jest jej mniej w chlebie gruboziarnistym, soi, wieprzowinie, jajach i mleku. Alkohol oraz leki uspokajające zwiększają dzienne zapotrzebowanie. Niedobór witaminy Bi prowadzi do choroby beri beri.